In het hondehok kreeg ik het idee dat ik een puzzel in elkaar aan het leggen was waarin ieder stukje een nauwkeurige plaats had. Voordat ik ze allemaal in elkaar had gelegd, leek het me onoverzichtelijk maar ik was er zeker van dat als het me lukte hem af te maken, ik een betekenis aan ieder stukje zou geven en dat het resultaat harmonieus zou zijn. Ieder deel had op zich een bestaansreden, ook kolonel Garcia. Er zijn momenten dat ik het gevoel heb dit al eens eerder te hebben meegemaakt en deze woorden al eens eerder te hebben opgeschreven maar ik begrijp dat ik dat niet heb gedaan, maar een andere vrouw, die het heeft opgeschreven in haar schriften zodat ik er gebruik van zou kunnen maken. Ik schreef, zij schreef, dat het geheugen zwak is en dat de loop van een leven kort is en alles zo snel gaat, dat we het verband tussen de gebeurtenissen niet meer zien en de gevolgen van de daden niet meten kunnen. We geloven in de fictie van de tijd, aan het heden, het verleden of de toekomst maar het kan ook zijn dat alles gelijktijdig gebeurt, zoals de gezusters Mora zeiden, die het vermogen hadden om alle geesten aller tijden in de ruimte te zien. Daarom schreef mijn grootmoeder Clara in haar schriften, om de dingen binnen hun werkelijke dimensie te zien en om de vergetelheid te bespotten.

Isabel Allende, uit: La casa de los espiritus
vertaald tot Het huis met de geesten, door: Saskia Otter